Wat mij ongelooflijk irriteerde aan dit boek, waren de 384 – jawel! 384! – voetnoten. Dat wil zeggen meer dan 1 voetnoot per pagina, waarvoor je telkens naar achter in het boek moest bladeren. Heel vaak vond ik die extra uitleg gewoon overbodig, omdat je zelf wel uit de context kan afleiden wat er wordt bedoeld of omdat het niet per se nodig is om te weten welke godheid of welk festival of welke locatie er nu weer exact wordt bedoeld. Vaak echter heb je ze wél nodig, want uiteindelijk is het een dagboek van meer dan 1000 jaar oud in een cultuur en tijdsperiode die mij zo goed als onbekend is (omdat er op school vooral wordt gefocust op Europese geschiedenis, natuurlijk).
Daarnaast kan je je ook afvragen hoe goed een Nederlandse vertaling kan zijn die grotendeels gebaseerd is op de Engelse. Anyways.
Sei Shonagon is een hofdame aan het Japanse hof van keizerin Teishi eind tiende eeuw, waar zij bekend staat als het lievelingetje van de keizerin. Het is een snuggere dame, niet op haar mondje gevallen, en door haar schrijfsels komt ze op mij dikwijls arrogant en kortzichtig over. De Japanners van de hoogste klassen hechtten in die tijd alleszins enorm veel belang aan poëzie (naast uiterlijk vertoon en godsdienstige rituelen) en dat uitte zich schijnbaar in het rondstrooien van op dat moment toepasselijke fragmenten uit één of ander bekend gedicht. Als je serieus wilde genomen worden, moest je de spreker meteen van repliek kunnen dienen met de vervolgzinnen van het gedicht, of met een ander gedicht.
Poëzie is niet zo mijn ding en de poëzie die hier wordt weergegeven is bovendien speciaal in die zin dat het vooral veel moet hebben van beeldspraak en onvertaalbare dubbelzinnigheden die een moderne Europeaan niet kan doorgronden. Interessanter vond ik Shonagons beschrijvingen van wat ze zag: de verandering van de seizoenen, de bomen, de bloemen, de vogels, hoe mensen gekleed gingen, wat ze onderweg tijdens één van haar vele uitstapjes zag, het leven aan het hof (en het promiscue leven van de hofdames hoewel ze wél zo preuts waren dat ze enkel met een man konden praten met een kamerscherm tussen hen in, fascinerend!), de karakters van haar collega’s en hooggeplaatste vrouwen en mannen.
Het is ongelooflijk dat een geschrift van die ouderdom nog bestaat en leesbaar is voor de huidige generatie, ook al is het met een overload aan voetnoten.
*** 3 sterren want het lezen waard als je een speciale kijk wil op het hofleven van het Japan anno tiende eeuw.
Leeshutje 